Skip to content
Menu
Ebooki
  • O nas
  • Oferta
  • Cennik
  • Kontakt
  • Katalog
Ebooki

Rozwój idei praw autorskich: od starożytności do II wojny światowej

Opublikowano 2013-08-232025-03-25

Rozwój idei praw autorskich: od starożytności do II wojny światowejAutor i dzieło to fundamentalne pojęcia, wokół których zbudowana jest koncepcja współczesnego prawa autorskiego. Jednak nowoczesna koncepcja autorstwa i utworu, jako emanacji sfery wewnętrznej człowieka, naznaczonej piętnem oryginalności pojawiła się dopiero w epoce oświecenia. Nie bez powodu Michel Foucault w związku z tym stwierdza, że w perspektywie zmian historycznych kategoria autora, czy – jak on to określa funkcji autora – nie wydaje się nienaruszalna w zakresie jej kształtu, złożoności, a nawet samego istnienia. Teksty, zaliczane obecnie do kategorii „literackich”, jak opowieści, bajki, epopeje, tragedie, komedie, były niegdyś odbierane, wprowadzane do obiegu, wartościowane bez uwzględniania autorstwa. Anonimowości tych utworów nie uważano za problem, a jedyną gwarancję zdatności stanowiła ich prawdziwa lub domniemana dawność. Francuski filozof jest przekonany, że można nawet wyobrazić sobie kulturę, w której dyskursy krążyłyby „bez najmniejszej troski o autora”.

Pojęcie autora jest więc związane z pewnym uchwytnym momentem indywidualizacji w historii idei, poznania, literatury, historii filozofii i nauki. W przekonaniu Foucaulta również dzisiaj, gdy tworzy się historię jakiegoś pojęcia, gatunku literackiego lub gałęzi filozofii, można wyraźnie zauważyć, że są one „całkowicie podporządkowane owej pierwotnej, niewzruszonej i fundamentalnej całości, jaką stanowi autor i jego dzieło”. Te ogólne uwagi są niewątpliwie cenne i znajdą swe potwierdzenie na kartach niniejszej książki. Z jedną istotną, z pewnością oryginalną myślą Foucaulta nie mogę wszak zgodzić się w pełni: choć oczywiście ma on rację, że forma własności autorskiej jest historycznie wtórna wobec opisywanego przez kodeksy karne przywłaszczenia, to jednak narodzin autora nie można mechanicznie łączyć z kwestią możliwości przypisania komuś winy za stworzone dzieło. Foucault spojrzał na ten złożony proces typowo inkwizytorskim i cenzorskim okiem. Jego zdaniem teksty, książki, wypowiedzi zaczęły posiadać autorów – radykalnie odmiennych od mitycznych bądź sakralnych postaci – w chwili, gdy możliwe stało się ukaranie autora za wypowiedź, którą odbierano jako przekroczenie granic. Jak argumentuje on, wypowiedź w naszej i wielu innych kulturach nie była u swych początków wytworem, rzeczą lub dobrem, lecz aktem – aktem umieszczonym między biegunami sacrum i profanum, prawa i bezprawia, religii i bluźnierstwa. Ostatecznie dochodzi zaś do takiej konkluzji: „Z historycznego punktu widzenia, zanim stała się ona dobrem włączonym w wymienny obieg własności, była gestem nader ryzykownym”. Pogląd Foucaulta, nie chcę go nazwać wprost pesymistycznym, czy nawet fatalistycznym, odzwierciedla jednak głównie kontekst władzy, religijnej i świeckiej, zorganizowanego nadzoru nad jednostką i światem jej myśli wyrażonym na zewnątrz, nie zaś wewnętrzny rozwój kultury i człowieka, postępującą indywidualizację jego osobowości i wiele innych czynników, w szczególności o charakterze gospodarczym. Staram się je wyeksponować w tej książce.

Rozwój idei praw autorów zanalizuję na kilku płaszczyznach: w szczególności prawa, a także w pewnym zakresie kultury, estetyki, filozofii, psychologii, jak również w kilku zasadniczych etapach. Przedstawiam więc jej początki, z uwzględnieniem odmiennej drogi wybranych kultur Wschodu, utrzymującej swoje znaczenie aż do XIX, a nawet XX w., oraz przejawy ochrony praw osobistych autorów i rozwój patronatu w starożytnej Grecji i w Rzymie (rozdział I). Następnie poddaję analizie patronat (mecenat), przywileje i normy ogólne dotyczące stworzenia dzieła i uprawnień autora w Europie od XV do XVIII w. (rozdział II). Dalej przechodzę do narodzin nowoczesnej idei prawa autorskiego, od 1710 r., która dała początek tak zwanemu okresowi ustawodawstw narodowych (rozdział III), a wreszcie do ukształtowania się współczesnego prawa autorskiego, z jego myślą umiędzynarodowienia ochrony prawnoautorskiej (rozdział IV). Osobno, bynajmniej nie tylko ze względu na chęć wyeksponowania rodzimej myśli prawniczej, przedstawiam wkład Polski w rozwój koncepcji prawa autorskiego (rozdział V).

Leonard Górnicki

*****

Tytuł: Rozwój idei praw autorskich: od starożytności do II wojny światowej

Autor: Leonard Górnicki

Recenzent: prof. dr hab. Tomasz Kruszewski

Temat i słowa kluczowe: prawo autorskie

Opis: Punkt ciężkości tej pracy nie leży w przedstawieniu historii prawa autorskiego, a zwłaszcza dziejów światowych ustawodawstw i doktryny prawa. Chodzi bardziej o próbę ukazania prawa, w nakreślonym tu zakresie obserwacji naukowej, jako zjawiska kulturowo-cywilizacyjnego i interakcji pomiędzy prawem a innymi regułami kształtującymi życie społeczne.

Wydawca: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa

Identyfikator: ISBN 978-83-61370-89-5; oai:www.bibliotekacyfrowa.pl:42471

Miejsce wydania: Wrocław

Data wydania: 2013

Prawa: © Copyright by Leonard Górnicki

Korekta: Aleksandra Dorywała

Skład i opracowanie techniczne: Anna Lenartowicz, Tomasz Kalota – eBooki.com.pl

Dostęp online: http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/41089

*****

Spis treści

 

Wstęp

Rozdział I
Początki idei ochrony stosunków wynikających ze stworzenia dzieła. Odrębna droga kultur Wschodu. Cywilizacja grecko-rzymska

1. Uwagi ogólne
2. Kultury Dalekiego Wschodu i Bliskiego Wschodu. Kilka przykładów

2.1. Chiny
2.2. Prawo żydowskie
2.3. Kultura islamu

3. Starożytna Grecja i Rzym

Rozdział II
Patronat, przywileje oraz normy ogólne dotyczące stworzenia dzieła w Europie od XV do XVIII wieku

1. Uwarunkowania kulturowe i społeczne w Europie w wiekach średnich oraz w epoce renesansu i baroku
2. Przywileje dla drukarzy, księgarzy i autorów
3. Normy o charakterze ogólnym

Rozdział III
Narodziny nowoczesnej idei prawa autorskiego. Okres ustawodawstw narodowych

1. Angielski model ochrony: Statute of Anne
2. Ustawodawstwo duńskie
3. Niemiecka i austriacka idea prawa autorskiego
4. Pomiędzy monopolem a własnością autora: Rosja
5. Początki umowy wydawniczej

Rozdział IV
Współczesne prawo autorskie. Umiędzynarodowienie ochrony

1. Idea prawa podmiotowego własności intelektualnej i romantyczna koncepcja autora
2. Stany Zjednoczone
3. Francja
4. Internacjonalizacja prawa autorskiego
5. Ustawodawstwo niemieckie i austriackie a rozwój prawa autorskiego
6. Angielski model copyright
7. Doświadczenia rosyjskie: od modelu własnościowego do monopoli państwowych
8. Przeciwko własnościowej koncepcji prawa autorskiego
9. Idea droit moral. Immaterialgüterrecht. Dualistyczna konstrukcja praw majątkowych i osobistych. Inne ujęcia
10. Klasyfikacja teorii dotyczących istoty prawa autorskiego oraz systemów ustawodawczych
11. Idea wiecznych praw autorskich a zasada ochrony czasowej

Rozdział V
Wkład Polski w rozwój koncepcji prawa autorskiego

1. Idea „praw do rzeczowych podobnych” i jej konsekwencje oraz system polskiej ustawy
2. Pojęciowe określenie przedmiotu prawa autorskiego
3. Dominacja autorskich praw osobistych nad prawami majątkowymi
4. „Cywilistyczna metoda represji” za naruszenie praw autorskich

Zakończenie

Bibliografia

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ostatnie wpisy

  • TEST2
  • TEST
  • Dyskontowanie i redyskontowanie weksli przez banki
  • Baronowa Krudenstern: powieść z życia wielkiego miasta napisał X. Y. Z.
  • Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej 2024, nr 11

Najnowsze komentarze

Brak komentarzy do wyświetlenia.

Archiwa

  • marzec 2025
  • styczeń 2025
  • czerwiec 2024
  • październik 2023
  • wrzesień 2023
  • sierpień 2023
  • lipiec 2023
  • maj 2023
  • listopad 2022
  • lipiec 2022
  • czerwiec 2022
  • maj 2022
  • kwiecień 2022
  • styczeń 2022
  • grudzień 2021
  • wrzesień 2021
  • sierpień 2021
  • kwiecień 2021
  • luty 2021
  • styczeń 2021
  • sierpień 2020
  • lipiec 2020
  • czerwiec 2020
  • maj 2020
  • kwiecień 2020
  • marzec 2020
  • styczeń 2020
  • grudzień 2019
  • sierpień 2019
  • lipiec 2019
  • czerwiec 2019
  • maj 2019
  • kwiecień 2019
  • marzec 2019
  • luty 2019
  • styczeń 2019
  • grudzień 2018
  • listopad 2018
  • październik 2018
  • wrzesień 2018
  • sierpień 2018
  • lipiec 2018
  • czerwiec 2018
  • kwiecień 2018
  • marzec 2018
  • luty 2018
  • styczeń 2018
  • grudzień 2017
  • listopad 2017
  • październik 2017
  • wrzesień 2017
  • sierpień 2017
  • lipiec 2017
  • czerwiec 2017
  • maj 2017
  • kwiecień 2017
  • marzec 2017
  • luty 2017
  • styczeń 2017
  • grudzień 2016
  • listopad 2016
  • październik 2016
  • wrzesień 2016
  • sierpień 2016
  • lipiec 2016
  • czerwiec 2016
  • maj 2016
  • styczeń 2016
  • grudzień 2015
  • listopad 2015
  • październik 2015
  • wrzesień 2015
  • sierpień 2015
  • lipiec 2015
  • czerwiec 2015
  • maj 2015
  • styczeń 2015
  • grudzień 2014
  • listopad 2014
  • październik 2014
  • wrzesień 2014
  • sierpień 2014
  • lipiec 2014
  • czerwiec 2014
  • maj 2014
  • kwiecień 2014
  • marzec 2014
  • grudzień 2013
  • listopad 2013
  • wrzesień 2013
  • sierpień 2013
  • czerwiec 2013
  • maj 2013
  • kwiecień 2013
  • luty 2013
  • styczeń 2013
  • listopad 2012
  • wrzesień 2012
  • sierpień 2012
  • lipiec 2012
  • kwiecień 2012
  • marzec 2012

Kategorie

  • Bez kategorii
©2025 Ebooki | Powered by SuperbThemes