Celem pracy było zajęcie stanowiska odnośnie charakteru prawnego zapisu na sąd polubowny, a w konsekwencji określenie reżimu prawnego mającego zastosowanie do przedmiotowej instytucji. Umowie arbitrażowej przypisuje się zasadniczo naturę materialnoprawną, procesową lub mieszaną (materialnoprocesową); niekiedy uznaje się ją również za umowę sui generis. Przeprowadzone badania doprowadziły do wniosku, że zapis na sąd polubowny nie wykazuje ani cech czynności procesowej, ani cech czynności materialnoprawnej; nie sposób również przyjąć, jakoby stanowił on umowę prawa materialnego. Niezależnie od tego umowie arbitrażowej można jednak przypisać charakter materialnoprawny. W konsekwencji w zakresie nieuregulowanym wprost przepisami Kodeksu postępowania cywilnego należy uznać za dopuszczalne stosowanie w odniesieniu do niej analogicznie czy też odpowiednio przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących czynności prawnych lub umów.
*****
Tytuł: Charakter prawny zapisu na sąd polubowny w postępowaniu cywilnym
Autor: Aleksandra Budniak-Rogala
Recenzja: Łukasz Błaszczak
Temat i słowa kluczowe: arbitraż; zapis na sąd polubowny; umowy arbitrażowe; umowy procesowe
Wydawca: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa; Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego
Identyfikator: ISBN 978-83-61370-27-7
Miejsce wydania: Wrocław
Data wydania: 2015
Prawa: © Aleksandra Budniak
Projekt, wykonanie okładki: Andrzej Malenda
Skład i opracowanie techniczne: Krzysztof Mruszczak, Tomasz Kalota – eBooki.com.pl
Dostęp online: http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/64231
*****
Spis treści
Czasopisma, publikatory i inne
Rozdział I. Sądownictwo polubowne (arbitrażowe) a zapis na sąd polubowny (umowa arbitrażowa)
1. Sądownictwo polubowne (arbitrażowe) – pojęcie i cechy
1.1. Instytucja sądownictwa arbitrażowego w ujęciu historycznym
1.2. Istota sądownictwa polubownego (arbitrażowego)
1.3. Konstytucyjne podstawy arbitrażu
1.4. Podstawowe źródła prawa sądownictwa polubownego
1.5. Wybrane rodzaje sądownictwa arbitrażowego
1.5.1. Arbitraż międzynarodowy
1.5.3. Arbitraż ad hoc a arbitraż instytucjonalny
1.6. Najistotniejsze zalety arbitrażu w porównaniu do sądownictwa państwowego
2.1. Pojęcie zdatności arbitrażowej
2.2. Granice zdatności arbitrażowej
2.2.2. Prawa majątkowe i niemajątkowe
3. Zapis na sąd polubowny (umowa arbitrażowa) – pojęcie i cechy podstawowe
3.1. Umowa arbitrażowa jako centralna instytucja sądownictwa polubownego
3.2. Zapis na sąd polubowny jako czynność jedno-, dwu lub wielostronna
3.3. Pojęcie i rodzaje zapisu na sąd polubowny
3.3.1. Definicje legalne umowy arbitrażowej w prawie międzynarodowym
3.3.1.3. Ustawa modelowa UNCITRAL
3.3.2. Zapis na sąd polubowny na gruncie prawa polskiego
3.3.2.1. Definicja legalna zapisu na sąd polubowny
3.3.2.2. Rodzaje zapisu na sąd polubowny
3.3.2.3. Umowa arbitrażowa a zapis na sąd polubowny
3.3.2.4. Kategoryzacja pojęciowa – wnioski
3.3.2.5. Definicja zapisu na sąd polubowny w ujęciu doktrynalnym
3.4. Zapis na sąd polubowny a niektóre inne uzgodnienia stron dotyczące postępowania arbitrażowego
3.5. Zapis na sąd polubowny a niektóre inne umowy dotyczące rozwiązywania sporów
3.5.2. Umowy o dokonanie ustaleń faktycznych lub uzupełnienie treści kontraktu przez osobę trzecią
3.5.3. Umowa z arbitrami (receptum arbitrii)
3.6.2. Istota pojęcia umów procesowych w kontekście ustalenia ich charakteru prawnego
Rozdział II. Charakter prawny zapisu na sąd polubowny w poglądach doktryny i judykatury
4. Pozostałe koncepcje dotyczące natury prawnej zapisu na sąd polubowny
4.1. Teoria materialnoprocesowa (mieszana
4.3. Krytyka teorii materialnoprocesowej (mieszanej) i sui generis
4.4. Koncepcja sui generis umowy procesowej (umowy prywatnoprocesowej) A. W. Wiśniewskiego
5. Wnioski odnośnie do stosowania przepisów wynikające z poszczególnych teorii
Rozdział III. Czynności materialnoprawne a czynności procesowe
2.1. Pojęcie czynności prawnej
2.1.1. Czynność prawna jako prawidłowo dokonana czynność konwencjonalna
2.1.2. Substrat czynności prawnej
2.1.3.1. Zasadność postrzegania czynności prawnej jako oświadczenia woli
2.1.3.2. Pojęcie oświadczenia woli
2.1.3.3. Oświadczenia woli a oświadczenia wiedzy
2.2. Elementy treści czynności prawnej
2.3. Wadliwość czynności prawnej i jej skutki
2.3.2. Źródła wadliwości czynności prawnej
2.3.3. Koncepcje systematyki skutków wadliwości czynności prawnej
2.3.4. Relacje pomiędzy pojęciami czynności prawnej wadliwej, bezskutecznej i nieważnej
2.3.5. Czynności prawne (bezwzględnie) nieważne
2.3.5.2. Koncepcja czynności konwencjonalnych i reguł konstytutywnych
2.3.5.4. Czynności prawne nieważne a czynności prawne bezskuteczne
2.3.6. Czynności prawne częściowo nieważne
2.3.6.1. Rozważania terminologiczne przy uwzględnieniu wykładni przepisu art. 58 § 3 KC
2.3.6.2. Skutki stosowania niedozwolonych postanowień umownych w obrocie konsumenckim
2.3.7. Czynności prawne nieistniejące (negotium non existens)
2.3.7.2. Poglądy prezentowane w literaturze
2.3.8. Czynności prawne wzruszalne (unieważnialne)
2.3.8.1. Zasadność stosowania określenia nieważności względnej
2.3.8.2. Cechy czynności prawnych wzruszalnych (unieważnialnych)
2.3.8.3. Rodzaje czynności prawnych wzruszalnych (unieważnialnych)
2.3.10.Czynności prawne względnie bezskuteczne
2.3.11.Bezzasadność wyodrębnienia innych kategorii skutków wadliwości czynności prawnej
2.3.12.Konkluzje – klasyfikacja skutków wadliwych czynności prawnych
3.2. Podstawy określenia pojęcia czynności procesowej – poglądy na temat istoty procesu cywilnego
3.3. Definicje czynności procesowej
3.4. Wymogi prawne czynności procesowej
3.5. Wadliwość czynności procesowej i jej skutki
3.5.2. Pojęcie wadliwości czynności procesowej
3.5.3. Koncepcje systematyki skutków wadliwości czynności procesowej
3.5.5. Nadrzędność pojęcia bezskuteczności
3.5.6. Czynności procesowe nieistniejące
3.5.7. Czynności procesowe nieważne
3.5.8. Czynności procesowe bezskuteczne
3.5.9. Bezzasadność wyodrębnienia innych kategorii skutków wadliwości czynności procesowej
3.5.10.Konkluzje – klasyfikacja skutków wadliwych czynności procesowych
4. Relacje pomiędzy czynnościami materialnoprawnymi a czynnościami procesowymi
4.1. Podobieństwa (cechy zbieżne) czynności materialnoprawnych i czynności procesowych
4.2. Różnice pomiędzy czynnościami materialnoprawnymi a czynnościami procesowymi
5. Działania prawne podejmowane w celu dochodzenia roszczeń (czynności do dochodzenia prawa)
6. Czynności podobne do czynności prawnych
Rozdział IV. Ocena natury prawnej zapisu na sąd polubowny
2. Procesowy charakter umowy arbitrażowej
2.2. Zapis na sąd polubowny a czynność procesowa
2.2.4. Bezzasadność zabiegu polegającego na rozszerzeniu definicji czynności procesowej
2.2.5. Możliwość realizacji przez strony praw, uprawnień i ciężarów procesowych
2.3. Cechy szczególne umowy arbitrażowej istotne dla oceny jej procesowego charakteru
2.3.2. Oświadczenia woli składane przy zawarciu umowy arbitrażowej
2.3.3. Zapis na sąd polubowny a dwustronne czynności procesowe
2.3.4.1. Pojęcie zdolności arbitrażowej
2.3.4.3. Wyznaczenie kręgu podmiotów posiadających przymiot zdolności arbitrażowej
2.3.5. Forma i treść zapisu na sąd polubowny
2.3.5.1. Uwagi ogólne w kontekście regulacji dotyczących formy i treści czynności procesowych
2.3.5.2. Regulacje krajowe odnoszące się do formy umowy arbitrażowej
2.3.5.3. Regulacje o charakterze międzynarodowym dotyczące formy zapisu na sąd polubowny
2.3.5.4. Forma umowy arbitrażowej a charakter prawny przedmiotowej instytucji
2.3.5.5. Wymogi dotyczące treści zapisu na sąd polubowny w kontekście ustalenia jego natury prawnej
3. Materialnoprawny charakter umowy arbitrażowej
3.2. Zapis na sąd polubowny jako umowa prawa materialnego
3.2.2. Umowa arbitrażowa jako umowa nazwana uregulowana poza Kodeksem cywilnym
3.2.2.2. Dopuszczalność zastosowania do zapisu na sąd polubowny zasady swobody umów
3.2.2.3. Zasadność określenia elementów treści zapisu na sąd polubowny mianem essentialia negotii
3.2.3. Umowa arbitrażowa jako umowa dwustronnie zobowiązująca
3.2.3.2. Zapis na sąd polubowny a cechy stosunku prawnego
3.2.3.3. Umowa arbitrażowa a elementy stosunku zobowiązaniowego
3.2.4. Zapis na sąd polubowny jako umowa wzajemna
3.2.5. Umowa arbitrażowa jako umowa kreująca stosunek prawny o charakterze ciągłym
3.3. Zapis na sąd polubowny jako czynność materialnoprawna
3.4. Cechy szczególne umowy arbitrażowej istotne dla oceny jej materialnoprawnego charakteru
3.4.2. Regulacje kolizyjnoprawne związane z zapisem na sąd polubowny
3.4.2.3. Forma zapisu na sąd polubowny
3.4.2.6. Charakter prawny art. 1154 KPC
3.4.3. Nieprawidłowości dotyczące umowy arbitrażowej i ich skutki
3.4.3.1. Autonomiczny charakter klauzuli arbitrażowej
3.4.3.2. Wady oświadczenia woli a zapis na sąd polubowny
3.4.3.3. Systematyka skutków nieprawidłowości dotyczących umowy arbitrażowej
3.4.4. Pełnomocnictwo do zawarcia zapisu na sąd polubowny
3.4.5. Związanie umową arbitrażową następców prawnych
3.4.6. Przerwanie biegu terminu przedawnienia a zapis na sąd polubowny
4. Konkluzje – ocena natury prawnej zapisu na sąd polubowny – stanowisko własne
4.1. Umowa arbitrażowa a koncepcja czynności konwencjonalnych i reguł konstytutywnych