Zasada wolności budowlanej jest jedną z podstawowych zasad prawa budowlanego, która umożliwia inwestorowi realizację zamierzania budowlanego lub likwidację obiektu budowlanego. Źródłem zasady wolności budowlanej jest prawo własności. Zasada ta jest wolnością budowlaną w znaczeniu przedmiotowym. Zasada wolności budowlanej jako zasada prawa budowlanego ma szczególne znaczenie dla procesu stosowania przepisów prawa budowlanego. Zasada wolności budowlanej obejmuje trzy sfery: wolności podjęcia zamiaru wykonywania zamierzenia budowlanego lub rozbiórki obiektu budowlanego, wolności konkretyzacji zamierzenia budowlanego lub rozbiórki obiektu budowlanego oraz wolności organizacji procesu budowy lub procesu rozbiórki. Szeroki zakres oznacza, że zastosowanie tej zasady następuje w toku procesu stosowania norm prawa budowlanego regulujących proces budowy oraz proces rozbiórki. Zakres zasady wolności budowlanej jest kształtowany przez przepisy prawa budowlanego. Ograniczenia te mają na celu ochronę wartości szczególnie istotnych dla interesu publicznego oraz uzasadnionego interesu osób trzecich. Ochronie nie podlegają zawsze te same wartości. Rozwój technologii budownictwa oraz zmiany społeczno-gospodarcze wpływały na zmiany wartości chronionych w toku procesu budowlanego. Nie można jednak określić tendencji tych zmian. Zakres zasady wolności budowlanej jest zależny także od skuteczności m.in. środków prawnych reglamentujących swobodę inicjowania realizacji zamierzenia budowlanego oraz swobodę inicjowania rozbiórki. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, środki te powinny być na tyle uciążliwe dla inwestora, na ile jest to niezbędne dla ochrony wartości wyrażonych w przepisach prawa budowlanego. Ze względu na skuteczność działań organów administracji architektoniczno-budowlanej, zgłoszenie budowy oraz zgłoszenie rozbiórki powinno być podstawowym środkiem reglamentującym te swobody. Jest to bowiem wystarczające dla pełnej ochrony tych wartości. Obowiązujące przepisy prawa budowlanego ograniczają zasadę wolności budowlanej w sposób proporcjonalny do potrzeb ochrony interesu publicznego oraz uzasadnionych interesów osób trzecich. Ograniczenia te odpowiadają aktualnym potrzebom ochrony tych interesów. Regulacje prawa budowlanego zachowują proporcję między wolnością budowlaną a wartościami wyrażonymi przez te interesy.
*****
Tytuł: Zasada wolności budowlanej w procesie budowlanym. Studium administracyjnoprawne
Autor: Maciej Błażewski
Recenzja: dr hab. Piotr Lisowski
Temat i słowa kluczowe: proces budowlany ; inwestor ; prawo własności ; zasada prawa
Wydawca: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego
Identyfikator: ISBN 978-83-65431-48-6 (druk), ISBN 978-83-65431-49-3 (online)
Miejsce wydania: Wrocław
Data wydania: 2017
Prawa: ©Maciej Błażewski
Korekta: Magda Wojcieszak
Projekt i wykonanie okładki: Karolina Drozd
Skład i opracowanie techniczne: Urszula Michaldo, Bartłomiej Siedlarz – eBooki.com.pl
Dostęp online: http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/82518
*****
Spis treści
Rozdział I. Wyjaśnienia wstępne
Rozdział II. Zasada wolności budowlanej
2. Sfery wolności budowlanej w procesie budowlanym
3. Zasada wolności budowlanej w ujęciu historycznym
4. Zasada wolności budowlanej w ujęciu prawno-porównawczym
4.1. Zasada wolności budowlanej w niemieckim prawie budowlanym
4.2. Zasada wolności budowlanej w litewskim prawie budowlanym
4.3. Zasada wolności budowlanej w czeskim prawie budowlanym
5.1. Wolność budowlana w świetle prawa konstytucyjnego
5.2. Wolność budowlana w świetle prawa cywilnego
5.3. Ograniczenia wolności budowlanej w świetle prawa Unii Europejskiej
6. Zasada wolności budowlanej w rozumieniu art. 4 p.b
6.1. Prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane
6.2. Zgodność zamierzenia budowlanego z przepisami prawa
7. Pojęcie procesu budowlanego
7.1. Proces budowlany jako ciąg czynności faktycznych oraz prawnych
7.2. Podmioty procesu budowlanego
7.3. Rozpoczęcie procesu budowlanego
7.4. Organizacja procesu budowlanego
7.5. Zakończenie procesu budowlanego
8. Zasada wolności budowlanej jako zasada prawa
9. Zasady ogólne prawa administracyjnego
10. Zasada wolności budowlanej w wykładni przepisów prawa budowlanego
11. Ochrona interesu publicznego oraz uzasadnionego interesu osób trzecich
11.3. Relacja interesu publicznego do interesu jednostki
11.4. Ochrona interesu publicznego w procesie budowlanym
11.5. Ochrona uzasadnionych interesów osób trzecich w procesie budowlanym
12. Wolność budowlana w znaczeniu podmiotowym
12.1. Wolność budowlana w znaczeniu podmiotowym, jako publiczne prawo podmiotowe
12.2. Źródła wolności budowlanej o charakterze podmiotowym
12.3. Struktura wolności budowlanej o charakterze podmiotowym
12.3.1. Inwestor jako podmiot wolności budowlanej o charakterze podmiotowym
12.3.2. Przedmiot wolności budowlanej w znaczeniu podmiotowym
12.3.3. Wertykalny skutek wolności budowlanej w znaczeniu podmiotowym
12.4. Horyzontalny skutek wolności budowlanej o charakterze podmiotowym
12.5. Ochrona wolności budowlanej o charakterze podmiotowym
Rozdział III. Swoboda wyboru zamierzenia budowlanego oraz miejsca realizacji inwestycji
2. Swoboda wyboru zamierzenia budowlanego
2.1. Wybór zamierzenia budowlanego
2.2. Zmiana wyboru zamierzenia budowlanego
3. Miejsce realizacji inwestycji
4. Swoboda wyboru miejsca realizacji inwestycji
4.1. Znaczenie ładu przestrzennego dla wyboru miejsca realizacji inwestycji
4.3. Znaczenie usytuowania inwestycji dla wyboru miejsca realizacji inwestycji
5. Kontrola i nadzór nad swobodą wyboru zamierzenia budowlanego oraz miejsca realizacji inwestycji
5.3. Kontrola swobody wyboru zamierzenia budowlanego oraz miejsca realizacji inwestycji
Rozdział IV. Swoboda realizacji zamierzenia budowlanego
1. Projektowanie oraz budowa jako etapy realizacji zamierzenia budowlanego
2. Swoboda inicjowania realizacji zamierzenia budowlanego
3. Swoboda organizacji procesu budowy
3.1. Organizacja procesu budowy
3.2. Ograniczenia swobody organizacji procesu budowy wynikające z przepisów prawa
4. Kontrola i nadzór realizacji zamierzenia budowlanego
4.1. Kontrola i nadzór nad podmiotami zewnętrznymi
4.2. Podmioty kontrolujące oraz podmioty nadzorujące realizację zamierzenia budowlanego
4.3. Kontrola realizacji zamierzenia budowlanego
4.4. Kontrola zgodności realizacji zamierzenia budowlanego z przepisami prawa
5. Środki nadzoru w toku realizacji zamierzenia budowlanego
Rozdział V. Swoboda rozbiórki obiektu budowlanego
2. Swoboda inicjowania rozbiórki
3. Swoboda organizacji procesu rozbiórki
4. Zastępcze wykonanie rozbiórki obiektu budowlanego
5. Kontrola i nadzór procesu rozbiórki
Wykaz powoływanego orzecznictwa
Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
Orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego
Orzeczenia Wojewódzkich Sądów Administracyjnych
Wykaz zagranicznych aktów normatywnych