Podstawy współczesnej biblioterapii. Podręcznik akademicki

Niniejszy podręcznik, pt.: „Podstawy współczesnej biblioterapii”, tworzący naukowy fundament rozwoju biblioterapii jako dyscypliny akademickiej, jest uzupełnionym i poszerzonym wznowieniem „Teoretycznych podstaw biblioterapii” Wiktora Czernianina z 2008 roku. Tym razem do współautorstwa dr Wiktor Czernianin zaprosił dwoje swoich stałych współpracowników, tj. literaturoznawczynię, dr Halinę Czernianin i doktoranta pedagoga Kiriakosa Chatzipentidisa, dzięki temu przedstawione problemy zyskały na aktualności, stąd też zmiana tytułu. Dorobek naukowy tych Autorów z dziedziny biblioterapii był uprzednio publikowany na łamach „Przeglądu Biblioterapeutycznego”, rocznika naukowego wydawanego przez Instytut Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego pod znakomitą redakcją Wiktora Czernianina, pisma znajdującego się na tzw. liście ministerialnej czasopism naukowych. Tym samym kontynuowany jest nurt badań biblioterapeutycznych i arteterapeutycznych zainicjowany w Instytucie Psychologii UWr. pracami wybitnego psychologa i pedagoga, prof. Zbigniewa Skornego (1926-2012), naszego Mistrza i Wzoru Uczonego. Przypomnijmy, że w dziedzinie biblioterapii prof. Skorny współpracował w swoim czasie z prof. Janem Trzynadlowskim (1912-1995), teoretykiem literatury, mającym swój ważny wkład w rozwój biblioterapii.

*****

Tytuł: Podstawy współczesnej biblioterapii. Podręcznik akademicki

Autor: Wiktor Czernianin, Halina Czernianin, Kiriakos Chatzipentidis

Recenzja: Prof. dr hab. Danuta Borecka-Biernat, Prof. dr hab. Bernadeta Szczupał

Wydawca: Wydawnictwo eBooki.com.pl

Identyfikator: ISBN 978-83-65653-18-5

Miejsce wydania: Wrocław

Data wydania: 2017

Prawa: © Copyright by Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski

Korekta: Hanna Czarnecka

Projekt i wykonanie okładki: Marcin Fajfruk

Skład i opracowanie techniczne: Aleksandra Kumaszka – eBooki.com.pl

Dostęp online:  http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/84385

*****

Spis treści
 

Przedmowa Danuty Boreckiej-Biernat.

Część I. Biblioterapia jako nauka

Rozdział 1. Wprowadzenie do biblioterapii (Wiktor Czernianin)

I. Historyczne pojęcia biblioterapii

II. Rodzaje biblioterapii

III. Zadania i zastosowania biblioterapii

IV. Uwagi końcowe

Rozdział 2. Biblioterapia jako autonomiczna nauka (Wiktor Czernianin, Halina Czernianin)

I. Paradoks metonimicznej nazwy

II. Wyznaczniki literaturoznawcze autonomii biblioterapii

III. Wyznaczniki medyczne autonomii biblioterapii

IV. Wyznaczniki pedagogiczne autonomii biblioterapii

V. Wyznaczniki psychologiczne autonomii biblioterapii

VI.Wyznaczniki bibliologiczne autonomii biblioterapii

VII. Zakończenie

Rozdział 3. Metodologia badań biblioterapeutycznych (Wiktor Czernianin, Halina Czernianin)

Rozdział 4. Przeżycie estetyczne jako kluczowe pojęcie biblioterapii – na przykładzie poglądów Romana Ingardena (Wiktor Czernianin)

Rozdział 5. Filozofia jako terapia w perspektywie biblioterapii (Wiktor Czernianin, Halina Czernianin)

I. Wprowadzenie, czyli od rad autopsychoterapeutycznych filozofów, przez psychoterapię filozoficzną, do filozofii jako terapii

II. Ćwiczenia duchowe a terapia

III. Fenomenologia jako terapia

IV. Zakończenie

Rozdział 6. O terapeutycznym wymiarze wiary religijnej w biblioterapii (Wiktor Czernianin)

Rozdział 7. Biblioterapia w świetle psychologii. Zarys problematyki (Wiktor Czernianin)

Rozdział 8. Biblioterapia w pedagogice specjalnej. Krótkie repetytorium (Wiktor Czernianin)

Rozdział 9. Rola bibliotek w działalności biblioterapeutycznej (Wiktor Czernianin)

Rozdział 10. Biblioterapeuta – kim jest? (Wiktor Czernianin)

Rozdział 11. Uczestnicy biblioterapii – ogólna charakterystyka (Wiktor Czernianin)

I. Uczestnicy biblioterapii z zaburzeniami emocjonalnymi

II. Uczestnicy biblioterapii nieprzystosowani społecznie

III. Uczestnicy biblioterapii z poczuciem mniejszej wartości

IV. Uczestnicy biblioterapii dotknięci deprywacją czynnościową

V. Uczestnicy biblioterapii z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim

VI. Zakończenie

Rozdział 12. Warsztat podręczny biblioterapeuty (Wiktor Czernianin)

Rozdział 13. Metody i techniki działania biblioterapeutycznego (Wiktor Czernianin)

I. I etap działania. Diagnoza uczestnika biblioterapii

II. II etap działania biblioterapeutycznego

III. III etap postępowania biblioterapeutycznego

IV. Kartoteki zagadnieniowe

Rozdział 14. Zastosowanie biblioterapii w leczeniu zaburzeń seksualnych. Doniesienie z wybranych badań (Kiriakos Chatzipentidis)

I. Celowość stosowania narzędzi biblioterapeutycznych w seksuologii

II. Biblioterapia a poradniki

III. Biblioterapia zaburzeń seksualnych

IV. Profil osoby najbardziej podatnej na biblioterapię zaburzeń seksualnych

V. Zalety biblioterapii w leczeniu zaburzeń seksualnych

VI. Zakończenie

Rozdział 15. Studia Podyplomowe Biblioterapii w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego (Wiktor Czernianin, Kiriakos Chatzipentidis)

Część II. Literatura i terapia

Rozdział 1. Psychologia literatury w świetle biblioterapii (Wiktor Czernianin i Halina Czernianin)

I. Psychologiczne studium pisarza

II. Badanie procesu twórczego

III. Psychologia w utworach literackich

IV. Problematyka oddziaływania literatury na czytelników (psychologię publiczności literackiej)

V. Podsumowanie

Rozdział 2. Poezjoterapia jako jedna z metod biblioterapii (Wiktor Czernianin, Halina Czernianin)

I. Wprowadzenie

II. Katharsis w poezjoterapii nastawionej na efekt terapeutyczny

III. Katharsis w poezjoterapii nastawionej na „oczyszczenie” moralne

IV. Katharsis w poezjoterapii nastawionej na doświadczenie mistyczne

V. Katharsis w poezjoterapii nastawionej na przeżycie o charakterze czysto estetycznym

VI. Katharsis w poezjoterapii nastawionej na hedonistyczne zadowolenie

VII. Zakończenie

Rozdział 3. Maska Saturna – czyli o smutku w poezjoterapii (Wiktor Czernianin, Halina Czernianin)

I. Maska Saturna

II. Drogi do smutku

III. Poetyckie doświadczanie smutku

IV. Zakończenie

Rozdział 4. O pojmowaniu wychowawczej roli sztuki w biblioterapii – na przykładzie rozważań estetycznych Fryderyka Schillera i Herberta Spencera oraz książki Poezja w wychowaniu Piotra Chmielowskiego (Wiktor Czernianin)

I. Schillerowski postulat wychowawczej roli sztuki poprzez zabawę

II. Schillera teoria człowieka estetycznego

III. Inspiracje Schillera i Spencera w rozważaniach Chmielowskiego

IV. Poglądy Spencera

V. Myśli Chmielowskiego o wychowawczej roli sztuki

VI. Chmielowskiego koncepcja poezjoterapii

VII. Chmielowski jako prekursor biblioterapii

Rozdział 5. Literatura piękna jako środek oddziaływania terapeutycznego w biblioterapii – na przykładzie mitów i baśni (Wiktor Czernianin)

I. Dzieło literackie w świetle biblioterapii

II. Mit w literaturze

III. Terapeutyczne oddziaływanie mitu i baśni

IV. Kulturowo-psychologiczne podstawy mitu

V. Mit w kulturze literackiej współczesnego człowieka

VI. Poetyka baśni jako środka oddziaływania terapeutycznego

VII. Podsumowanie

Rozdział 6. Każdemu odpowiednia literatura – czyli o aspekcie poradoznawczym w biblioterapii (Wiktor Czernianin)

I. Poradoznawstwo w biblioterapii

II. Kulturowo-psychologiczne podstawy doboru odpowiedniej literatury

III. Rola własnej twórczości uczestników biblioterapii

IV. Zakończenie

Rozdział 7. O funkcji terapeutycznej i wychowawczej dzieła literackiego w badaniach biblioterapeutycznych – na przykładzie psychoanalitycznych interpretacji baśni Bruno Bettelheima oraz interpretacji Pisma Świętego z pozycji psychologii głębi Anzelma Grüna (Wiktor Czernianin, Halina Czernianin)

I. Polscy prekursorzy literackich badań biblioterapeutycznych

II. Funkcja terapeutyczna i wychowawcza dzieła literackiego

III. Metoda badań funkcji terapeutycznej i funkcji wychowawczej utworu literackiego na przykładzie psychoanalitycznej interpretacji baśni

IV. Pismo Święte w interpretacji psychologii głębi o. Anzelma Grüna

V. Zakończenie

Rozdział 8. Techniki dramatyczne i gry teatralne jako czynniki terapeutyczne w biblioterapii (Wiktor Czernianin)

I. Techniki dramatyczne. Psychodrama a teatr

II. Gry teatralne. Inscenizacje i adaptacje

Rozdział 9. Film jako narzędzie terapeutyczne (Wiktor Czernianin)

Rozdział 10. Narracyjne gry fabularne – aspekt terapeutyczny (Kiriakos Chatzipentidis)

I. Definicja

II. Aspekty terapeutyczne

III. Cele osiągane dzięki RPG